5 - Ekipmanlar A – Riff Akvaryumunda Işık

5 - Ekipmanlar

A – Riff Akvaryumunda Işık

Işık hayattır. Bu doğru 2 kelime birçok kereler kullanıldı ve biz bunu burada yineleyeceğiz. Gerçektende bu doğrudur, çünkü Mercan akvaryumunda Işık hayat için çok önemlidir.

En başından itibaren her şeyi inceleyeceğimizden, diğer teknik ekipmanları ele almadan önce Mercan akvaryumlarında ne tip ışık kullanılmalıdır sorusunu inceleyeceğiz.

Özelikle tatlı sudan, tuzlu suya geçmek isteyenler bu soruyu kendilerine soracaklardır. Acaba kullanmakta olduğum flüoresanları tuzlu suda kullanmaya devam edebilir miyim? Özellikle bu soruyu tatlı su akvaryumunu bozup, tuzlu su akvaryumu kurmak isteyenler sorarlar. İlk etapta bu soruya evet denile bilinir. Mevcut T8 Flüoresanlar kısa vadede kullanıla bilinir. Fakat bu lambaların kullanımı sadece akvaryumunuz 50 cm yükseltisini geçmiyorsa önerebiliriz. Işıklandırma özellikle yaşatılmak istenilen canlılarla alakalıdır. Işık ihtiyacı yüksek olan küçük polipli mercanları akvaryuma dahil ettiğimiz an, bu lambaların sonu gelmiştir. Mevcut ışık, bu canlıların ihtiyacını karşılamaktan çok uzaktır.

16 mm çapında İnce bir T5 ve 26 mm çapında Standart bir Flüoresan T8

Açıklama : T8 olarak tanımlanan Flüoresanlar bildiğimiz her yerde bulunan ve çapı 26 mm olan flüoresanlardır. Yeni olan ve Osram tarafından T5 olarak adlandırılan flüoresan ise çok daha incedir ve çapı sadece 16 mm’dir.

Birkaç yıldır tanınan T5 Flüoresan’ın avantajlarından biri inceliğidir. Bu sayede aynı alana daha fazla Flüoresanın akvaryum üzerine monte edilmesi mümkün olmaktadır. Ayrıca elektronik balastların kullanılması ve lambaların daha güçlü olması, T5’lerin ışık şiddetinin çok daha kuvvetli olmasına neden olur. Üreticilerin artan bir şekilde, akvaryum sahiplerinin istekleri doğrultusunda ürünler sunması, bu lambaların gün geçtikçe daha kaliteli olmasına neden olmaktadır. Ama lambaların kullanım ömürleri günümüzde hala bir yıl ile sınırlıdır. Gerek T5 yada T8 olsun ve yahut HQl olsun, ilk kullanımından bir yıl sonra kullanılan her türlü lamba yenisi ile değiştirilmelidir.

Kullanılacak olan lambalar Tuzlu su akvaryumu için elverişli olmalıdır. Uygulamada bu 10.000 Kelvin ila 15.000 Kelvin değeri arasında olmalıdır. Burada sadece beyaz Flüoresan’ın kullanılacağı düşünülmemelidir. Mavi lamba’nın da (Actinic), beyaz lamba ile birlikte kullanılması önemlidir. Örneğin, denizde daha sadece 1 metre derinlikten sonra ışıktaki kırmızı tayf azalmaktadır. 5 metreden itibaren ise sarı renk azalmaktadır. Pratik kullanımda sadece beyaz ışığın kullanılmaması, bunun yerine mavi ışık (Actinic) ile beyaz ışığın kombinasyonundan oluşan aydınlatmalar daha iyi neticeler verir. Şunu da belirtmek gerekir ki günümüzde bu iki rengin karışımı Flüoresanlar vardır. Bu lambaların ışığının %60’lık kısmı beyaz %40’lık kısmı ise mavi’dir.

T5’lerin olumsuz özelliklerinden birisiyse T8 lambalarına nazaran daha çok ısı üretmesidir. Bu özellikle kapalı kapakların içersinde kullanıldığında bir problem teşkil edebilir. Burada uygun bir bilgisayar fanının kullanılması yerinde olur. T5 lambaların Işık şiddetinin ayarlanabilir olan modelleri de piyasada bulunmaktadır. Bu sayede gün doğumu yada gün batımı taklit edilir. Ayrıca T5’lerin akvaryum üzerinde asılı bağlanmasına olanak tanıyan kasalar vardır ki bunlar görüntü açısından hoş durmaktadır.

İyi bir ışık için sadece ışık kaynağı önemli değildir. Aynı zamandan Reflektör kullanılması da çok önemlidir. Yapılan testlerde görülmüştür ki iyi bir reflektörün kullanılması verimi artırmaktadır. Bu kullanılan reflektöre bağlı olarak 3 kat’a varan bir verim artışı sağlayabilir. Ayrıca tek bir kapakta tüm flüoresanlar için tek bir reflektör kullanılacağına, her bir Flüoresan lamba için ayrı bir reflektör kullanılmasını tavsiye ederiz. Askılı lambalarda tüm lambalar için tek bir reflektör kullanımıyla, düşüncemize göre çok verim kaybı yaşanmaktadır.

Alt kısımdan resmi çekilmiş bir T5 Askı lamba sistemi

Aynı askı lambanın yandan çekilmiş resmi

2 adet HQl lambası ve ilave olarak mavi tasarruf lambalı askı lamba sistemi

Ortada HQl lamba ve ön ve arka kısım boyunca ilave ışık olarak T8 kullanılan bir sistem

1000 Watt’lık HQl lamba ve sağ ve solunda ilave T5 sistemi

Duylu basit bit HQl lambası

Peki sık sık duyduğumuz HQl ışık nedir? Aslında HQl tam doğru bir tanımlama değildir. Bu isim üretici bir firmanın cıva buharlı lambalar için verdiği isimdir ve zamanla cıva buharlı lambalar HQl ismi ile anılır oldu. Aslında dediğimiz gibi HQl olarak bilinen lambalar cıva buharlı metal halojen lambalarıdır.

HQl lambaların 2 çeşidi vardır. Duy’a girenler ve iki ucundan soket’e girenler. Bu 2’si arasında kalite açısından bir fark yoktur. Bu lambalar genellikle 5600 Kelvin’den (Günışığı) 20.000 Kelvin’e kadar çeşitli değerlerde bulunabilinir. 20.000 Kelvin’deki ışık oldukça mavi bir renge sahiptir. Tuzlu su akvaryumlarında özellikle 10.000 Kelvin ile 14.000 Kelvin değerleri arasındakiler oldukça uygundur. Kelvin değeri ne kadar düşük ise görünen ışık o denli sarı renk’e kaçar. Günışığı yada Beyaz ışık spektrumuna sahip bir HQl lambaların yanında mavi (Actinic) Flüoresan lambaların kullanılması gerekmektedir. Ancak bundan sonra gözlerimiz için uygun bir spektrum görünür. HQl lambaların

70 Watt – 150 Watt – 175 Watt – 250 Watt – 400 Watt – 1000 Watt

gibi güçlerde bulunmaktadır.

50 cm yüksekliğe sahip akvaryumlarda 70 yada 150 Watt kullanılması gerekir. 55 - 60 cm yüksekliğinden itibaren 250 Watt’lık lamba daha uygundur. 70 cm’den daha yüksek akvaryumlarda ise 400 Watt lamba düşünülmelidir. Daha da yüksek akvaryumlar için 1000 Watt’lıklar kullanılmalıdır. Ancak akvaryumda ne besleneceği bilinir ise, %100 bir tavsiye yada öneri yapılabilinir. Mercan beslemek isteyenin aksine, sadece balık beslenmek isteniyorsa bu kadar çok ışık gereksizdir.

Akvaryum büyüklüğüne göre hangi Lamba’nın kullanımı uygundur ?

75 cm yüksekliğe kadar olan akvaryumlar için düşünmeden T5 lambaları uygundur diyebiliriz. Taban’a kadar aydınlatma bunlarla mümkündür. T5 Flüoresanlar alansal aydınlatma yaptıklarından, tüm akvaryumu aydınlatacak şekilde düzenlenmeli. HQl lambaları ise T5 lambalarına karşılık noktasal aydınlatma yapmaktadır.

Akvaryum Akvaryum ölçüsü: 100 cm uzunluk : 1 HQl aydınlatma

Akvaryum Akvaryum ölçüsü: 120 cm uzunluk : 1 – 2 HQl aydınlatma

Akvaryum Akvaryum ölçüsü: 150 cm uzunluk : 2 – 3 HQl aydınlatma

Akvaryum Akvaryum ölçüsü: 160 cm uzunluk : 3 HQl aydınlatma

Akvaryum Akvaryum ölçüsü: 200 cm uzunluk : 3 HQl aydınlatma

HQl lambaları yandıklarında UV ışınlarını da yaymaktadırlar. Bu yüzden HQl lambalarını akvaryum su yüzeyinden 25 -30 cm yukarısına konumlandırılmalıdır. Buna özellikle eski lambaların değiştirmesinde dikkate alınmalıdır. Eski lamba yenisi ile değiştirildiğinde özellikle ilk günlerde daha yükseğe asılmalıdır ki, hassas canlılar kuvvetli ışığa alışabilsin.

Artık hangi lambanın kullanılması gerektiğine, sizin karar vermeniz gerekmektedir. T5 Flüoresanları ışık şiddeti bakımından HQL lambalardan daha zayıf değildirler. Hangisi daha iyi olduğu söylenemez. Mercan akvaryumu için en uygun ışık şudur denemez. T5’ler kural olarak satın alınmasında ve kullanımda daha az masraflı olduğu söylenebilinir. HQl lambaları ise buna karşılık denizlerde gördüğümüz ışığın yansıması, kırılması etkisini verebilmektedir. Ayrıca HQl lambaların bulunduğu akvaryumların üstlerinin açık olması nedeni ile akvaryumdaki bakım işlemleri daha kolay gerçekleşmektedir.

Umarım bu küçük yol gösterici yazı ile, öneri arayan sizlere yardımcı olabilmişizdir. Daha detaylı olarak satıcınız size lamba çeşitleri hakkında bilgilendirecektir.

Çevirmenin Notu :

10.000 Kelvin Lambaları (Parlak Kuvvetli Işık)
Sylania marka olanın adı Aquastar
Philips marka olanın adı Aquarelle
Hagen olanın adı Power Glo yada Aqua Glo olması gerek
Sera olanın adı Blue Sky (12.000 Kelvin)

Aktinic Lambalar (Mavi - Mor ötesi benzeri ışık)
Sylvania marka olanın adı Coralstar.
Philips marka olanın adı Aqua Coral
Hagen olanın adı Marine Glo
Sera olanın adı Deep Sea

MH'lerde Kelvin değeri artıkca görünen ışık, mavi renk'e doğru yoğunlaşıyor.
Örneğin 20.000 Kelvin'de görünen ışık renk'i mavi iken 10.000 Kelvin Beyazdır.
Firmaların Akvaryum lambaları hakkında bilgi için aşağıdaki siteleri inceleyebilirsiniz.

http://www.sylvania-lamps.com/catalog/index.php?id=12355

http://www.hagen.com/usa/aquatic/sub_category_psubtype.cfm?CAT=1&SUBCAT=112&PSUBCAT=11204

http://www.prismaecat.lighting.philips.com/LightSite/Whirlwind.aspx?eca=LGMPLG&cpf=ALL_EN&stg=ACT&lan=EN+&ecu=SPL%7cPHL%7cGX&nav_key=1591&t=2&tree=0&scr_md=1111&nav=gl_en&loc=gl_en&leftnav=1_1_11

http://www4.sera.de/site/content/content.php?page=84&language=de

Yazarlar

Çeviri : Suat Özdemir mail: suat@ozdemirr.com